|
ACD (Automatic Call
Distribution) : Otomatik Çağrı Dağıtımı. Gelen çağrıları merkezi
ofisten farklı yerlerdeki çalışanlara yönlendiren cihaz veya servis.
Active matrix (Aktif matriks) : Taşınabilir bilgisayarların
sıvı kristal ekranlarında kullanılan teknoloji, TFT olarak da bilinir.
Pasif matris (çift taramalı - dual scan) ekranlara göre daha geniş
bir açıdan iyi görüntü sağlar.
Adapter (adaptör) : Bir donanım veya elektronik parçanın başka
bir donanım veya elektronik parçaya, herhangi bir fonksiyon kaybına
yol açmadan bağlanabilmesini sağlayan cihaz.
Add-in : Ana programa eklenebilen ek yardımcı yazılımlar için
kullanılır.
Add-on : Bir bilgisayarın kapasitesini artırmak için takılan
bir donanım birimi olabileceği gibi, ana yazılımın özelliklerini artıran
yardımcı bir yazılım da olabilir.
ADSL (Asymmetric Digital Subscriber Line) : Asimetrik Sayısal
Abone Hattı. Varolan telefon hatları üzerinden yüksek bant genişliğinde
sayısal verilerin iletilmesini sağlayan teknoloji. Çevirmeli telefon
servislerinden farklı olarak sürekli bir bağlantı sağlar. ADSL, aynı
hat üzerinden analog (ses) bilgilerin iletilmesine de izin verir.
Agent : Ajan. Internet'te bilgi toplayan bir program. Sizin
olmadığınız zamanlarda da bazı servisleri periyodik olarak yerine
getirebilir. Verdiğiniz parametrelere göre ilgilendiğiniz bilgileri
toplar, bunları günlük veya belirlediğiniz periyotlarda size sunar.
AGP (Accelerated Graphics Port) : Üç boyutlu grafiklerin sıradan
PC'lerde gösterilmesini sağlayan bir arabirim spesifikasyonu. Intel
tarafindan geliştirildi.
Algorithm : Bir sorunu çözmek için belirlenmiş kurallar veya
işlemler.
Analog : Analog teknoloji, belirli bir frekansdaki alternatif
elektromanyetik akımın, değişken frekansdaki işaretlere veya taşıyıcı
dalgaların büyüklüğüne eklenmesi ile gerçekleştirilen elektronik iletim.
Yayın ve telefon iletişimi analog teknoloji kullanılarak gerçekleştirilir.
Analog-to-digital conversion (ADC) : Analogdan sayısala dönüştürme.
Değişken (analog) bir işaretin içeriği değişmeksizin çok seviyeli
(sayısal) bir işarete dönüştürülmesi.
Anti-virus yazılımı : Bilgisayarınızın disklerinde bilinen
veya potansiyel virusleri arayıp bulan ve yok eden bir program türü.
API (Application Programming Interface) : Uygulama Programlama
Arayüzü. Diğer programlarla bilgi alışverişinde bulunan programları
yazan programcılar tarafından kullanılır.
Applet : Küçük bir uygulama programıdır. Java diliyle oluşturulur
ve bir HTML sayfasına yerleştirilir.
Application Layer : Uygulama Katmanı. OSI (Open Sytems Interconnection)
referans modelinde 7. katman. E-mail, dosya transferi ve terminal
emülasyonu gibi işlemlere servis verir.
Application Server : Uygulama Sunucusu. Dağıtık yapıdaki bir
ağda bulunan bir bilgisayarda çalıştırılan sunucu yazılımı. Üç katmanlı
uygulamaların bir parçasıdır. Bu üç katman: Kullanıcı arayüzü (GUI),
uygulama sunucusu ve veritabanı sunucusudur.
Architecture : Mimari. Bilgi teknolojilerinde, özellikle bilgisayarlarda
ve networklerde mimari, genel yapıyı, elektronik komponentleri, bilgisayarın
iç yapısını ve işletim sistemini belirler.
ASCII : Metin dosyalarında en çok kullanılan formattır. Bir
ASCII dosyasındaki her bir karakter, 7 haneli ikili sayı sistemi ile
gösterilirler. Bu şekilde 128 adet karakter gösterilebilir.
Assembler : Temel bilgisayar komutlarından oluşan ve komutları
bilgisayar işlemcisinin anlayabileceği şekilde ikili kod durumuna
çeviren bir program.
Asynchronous : Zamanuyumsuz. Bilgisayar programlamasında işlemlerin
birbirinden bağımsız olarak yapılabilmesidir. İstemci/sunucu modeli
kullanılarak sunucular, pek çok istemciden gelen zamanuyumsuz çalışma
taleplerini yönetebilirler.
ATM (Asynchronous TRansfer Mode) : Veriyi 53 byte'lık hücrelere
bölen ve onları sayısal işaret teknolojisini kullanarak fiziksel bir
ortam üzerinden ileten bir anahtarlama teknolojisi. Yüksek hızlı iletimin
avantajını kullanmak için tasarlanmıştır.
Authentication : Onaylama. Özel veya herkese açık ağlarda,
ağa bağlanan kişinin kimliğinin tespiti için gereklidir.İşlem şifre
girilerek gerçekleştirilir.
Authorization : İzin. Sisteme giriş izni vermek. Çok kullanıcılı
sistemlerde sistem yöneticisi, sisteme girebilecek kişilere giriş
izni ve kişilere bağlı olarak da sistemde yapabileceği işlemler için
belirli izinler verir.
B2B (business-to-business) : e-biz de
denir. Internet'te kurumlarla tüketiciler arasında değil de kurumlar arasındaki
ürün, servis ve bilgi alışverişi.
Backbone : Omurga. Ağın en ağır trafiği taşıyan parçası; bir binanın
içine, şehre veya bölgeye yayılmış olan LAN'ları birbirine bağlar.
Backplane : Bir şasi içindeki arabirim kartı ile veri yolları ve güç
dağıtım yolları arasındaki fiziksel bağlantılar.
Backup : Yedekleme. Ekipmanın bozulması durumu düşünülerek dosyaların veya
veritabanının başka bir yere kopyalanması işlemi.
Bandwidth : Bant genişliği. Bir ağ kablosunun taşıyabileceği maksimum veri
miktarı, bps (bit per second) birimi ile ölçülür.
Barcode : Barkod. Belirli bir ürünü, şahsı veya yeri temsil edecek şekilde
çizgi ve boşluklardan oluşturulmuş görüntü. Kod, sayıları ve diğer işaretleri
göstermek için dikey çubuk ve boşluk dizilerini kullanır. Kodları okumak için bir
barkod okuyucu kullanılır.
Baseband : Temel bant. Tek taşıyıcı frekansın kullanıldığı klasik bir ağ
teknolojisi. Ethernet buna iyi bir örnektir. Buna 'Narrowband' da denir. Karşıtı
'broadband'dir.
Baud : Saniyede iletilen işaret sayısını gösteren işaret hızı birimi. Her
bir işaret elemanı 1 bit'le gösterilirse, baud yerine bps (bit per second - saniyedeki
bit sayısı) de kullanılabilir.
Benchmark : 1) Bir ürünün veya sistemin ölçüldüğü şartlar. 2)
Belirli bir işletim sistemini veya uygulamayı ölçmek için özel olarak tasarlanmış
bir program. 3) Kullanıcıların iyi tanıdıkları bir ürünle daha yeni bir
ürünün kıyaslanması. 4) Bir ürünün karşılaması gereken performans
kriterleri dizisi.
Beta test : Yazılım geliştirmede yazılım testinin ikinci aşamasıdır. Ürün
piyasaya çıkmadan önceki testleri içerir. İlk aşama alpha testidir.
Beta version : Beta testi aşamasındaki yazılımın testçilere dağıtılan
sürümü.
Binary : Bilgisayarların verileri gösterirken kullandıkları ikili sayı
sistemi. Sadece 0 ve 1 sayılarını içerir.
Binary file : Metin dışındaki bilgi formatlarını (grafik, ses, elektronik
tablo vs.) içeren dosya. Bir metin dosyası değildir. Bilgisayarın anlayacağı bir
şekilde bit'lerden oluşmuş bir dosyadır.
BIOS (Basic Input/Output System) : Bilgisayar açıldıktan sonra sistemin
çalışmaya başlaması için işlemci tarafından kullanılan program. Bilgisayarın
işletim sistemi ile sabit disk, klavye ve mouse gibi cihazlar arasındaki veri
akışını yönetir.
Bit : Verinin en küçük birimidir. Tek bir ikili değere sahiptir, ya 0'dır ya da
1.
Bitmap : Bir görüntü alanını ve her bir pikselin rengini belirler. GIF ve
JPEG, bitmap içeren grafik görüntü dosya tipine iyi birer örnektir.
Bit rate : Bit hızı. Sayısal iletişimde, bir iletişim ağının belirli bir
noktasından saniyede geçen bit sayısını gösterir. Veri transfer hızı da denir.
Bluetooth : Mobil telefonların, bilgisayarların ve diğer mobil cihazların
birbirleriyle, ev ve işyerlerindeki kısa dalga kablosuz bağlantıları kullanan telefon
ve bilgisayarlarla kolaylıkla bağlantı kurabilmelerini sağlayan spesifikasyon.
Boolean logic : Bilgisayardaki veriyi sorgulamak için AND, OR veya NOT gibi
terimler kullanılan sistem.
Boot : Bir bilgisayarı boot etmek, bilgisayarın belleğine işletim sistemini
yüklemektir. Sistem yüklendiğinde, artık bilgisayar kullanıcının herhangi bir
uygulamayı çalıştırması için hazır durumdadır.
Bps (Bits per second) : Saniyede bit sayısı. Bir modemin veri iletim hızıdır.
Bridge : Köprü. İletişim ağlarında, aynı protokolu (örneğin Ethernet veya
Token Ring) kullanan yerel alan ağlarını birbirine bağlamak için kullanılan ürün.
Broadband : Tek bir iletişim ortamında birden fazla veri kanalı sağlayan
iletişimi gösterir.
Broadcast : Yayın. Genelde birşeyi bütün yönlere aynı anda yöneltme
anlamındadır. Radyo veya televizyon yayını, alıcısını doğru işaret kanalına
ayarlayan herkesin alabileceği radyo dalgaları üzerinden yapılan bir iletimdir. Bazen
bütün üyelere gönderilen e-mail'ler için de kullanılır. İletişimde bir ağ
üzerindeki bütün noktalara veri paketi gönderimi için kullanılır.
Broadcast adress : Yayın adresi. Bütün istasyonlara bir mesaj gönderimi için
ayrılmış özel adres.
Broadcast domain : Yayın alanı. İletişim alanında, topluluk içindeki bir
cihazdan çıkan yayını alacak olan bütün cihazlar topluluğu için kullanılır.
Yayın alanı genellikle router'larla sınırlanır, çünkü router'lar yayını
geçirmezler.
Broadcast Storm : Yayın fırtınası. Pek çok yayının bütün ağ bölümlerine
aynı anda gönderilmesi şeklindeki istenmeyen bir ağ durumu. Bir yayın fırtınası
ağın bant genişliğinin büyük bir bölümünü işgal eder ve ağın devre dışı
kalmasına neden olabilir.
Browser : Web'de yayınlanan bilgiyi aramak için kullanılan bir yazılım paketi;
en çok kullanılanları Microsoft Internet Explorer ve Netscape'dir.
Buffer : Tampon. Donanım cihazları ile farklı hızlarda çalışan veya farklı
öncelikleri olan programlar tarafından paylaşılan bir veri alanıdır. Tampon, her
cihazın veya işlemin diğerini engellemeden çalışmasını sağlar. İletişimde,
iletilen verinin tutulduğu depolama alanı için kullanılır. Tampon, ağ cihazları
arasındaki işlem hızı farklılıklarını ortadan kaldırmak için kullanılır.
Bug : Hata. Bilgisayar teknolojisinde, bir programdaki kodlama hatasını
gösterir.
Burst : Aralıklı bir işlem sırasında belirli bir miktarda verinin alınması
ve gönderilmesidir.
Bus : Bir bilgisayar parçasından diğerlerine gönderilen işaretlerin üzerinden
geçtiği, kablolardan veya diğer ortamlardan oluşan fiziksel işaret yolu.
Business intelligence : Kurumsal bilgisayar kullanıcılarının daha iyi karar
vermelerine yardımcı olmak için, veriyi toplamak, depolamak, analiz etmek ve ona
erişim sağlamak için kullanılan uygulama ve teknoloji kategorisi. Business
intelligence uygulamaları, karar destek, sorgu ve raporlama, OLAP (online analytical
processing), istatistik analizi, tahmin ve veri arama uygulamalarını içerir.
Byte : Pek çok bilgisayar sisteminde sekiz bit'in oluşturduğu bir bilgi birimi
olarak kullanılır. Çoğunlukla bir karakteri gösteren bir birimdir (örneğin,
"g", "5" veya "?").
Cable : Kablo. Koruyucu bir kılıf
içinde bakır kablonun veya optik fiberin oluşturduğu veri iletim ortamı.
Cable modem : Kablo modem. PC'nizi yerel kablolu TV hattına bağlamanızı ve
veriyi 1.5 Mbps hızında almanızı sağlayan cihaz.
Cache : Bir şeyin geçici bir süre saklandığı yer. Web sayfalarını,
diskinizdeki browser'in cache dizininde saklayabilirsiniz. O sayfaya tekrar dönmek
istediğinizde, browser sayfayı gidip sunucudan almak yerine cache'den alır ve size
zaman kazandırır. Bilgisayarlar çeşitli seviyelerde cache içerirler, bunların
arasında bellek cache'i (ön bellek) ve disk cache'i vardır.
CAD (Computer Aided Design) : Mimarlar, mühendisler, tasarımcılar, sanatçılar
ve teknik çizimle uğraşan kişiler tarafından kullanılan bir yazılım tipi. CAD
yazılımları iki veya üç boyutlu modeller yaratmak için de kullanılabilir.
Call center : Çağrı merkezi. Müşterilerden gelen çağrılarla birlikte diğer
çağrıların da bilgisayar otomasyonu yardımıyla yönetildiği merkez.
Carrier : Taşıyıcı. Bilgi teknolojisi alanında, başka bir veri taşıyıcı
işaret tarafından modüle edilmiş olan tek frekanslı elektromanyetik dalga veya
alternatif akım. İletişim endüstrisinde ise, telefon şirketi veya iletişim servisi
veren diğer şirketler için kullanılır.
Category 5 cabling : Kategori 5 kablolaması. Standart UTP kablolamanın beş
derecesinden biri. Veriyi 100 Mbps hızda iletir.
Cell : Hücre. Ağ alanında ATM tipi anahtarlamada temel veri birimi olarak
kullanılır.
Cell relay : Ağ teknolojisi, küçük, sabit boyutlu veri paketlerine veya
hücrelere dayanır. Hücreler sabit uzunlukta olduklarından, donanımda yüksek
hızlarda işlenip anahtarlanabilirler. Cell relay, aralarında ATM, IEEE 802.6 ve SMDS
gibi protokollerinde bulunduğu pek çok yüksek hızlı ağ protokolunun temelidir.
CGI (Common Gateway Interface) : Bir Web sunucunun aynı bilgisayarda çalışan
bir uygulamayla ve uygulamanın da (CGI programı) Web sunucu ile nasıl iletişim
kuracağını belirleyen kurallar dizisi. Herhangi bir uygulama, CGI standardına göre
giriş-çıkışı idare ediyorsa, bir CGI programı olabilir.
Cgi-bin : Bir Web sunucuda CGI programlarının tutulduğu dizine verilen ad.
CGMP : Cisco Group Management Protocol. IP host'ların ve router'ların IGMP'leri
(Internet Group Management Protocol) tarafından bildirilen multicast trafiğini tanımak
için Cisco anahtarları tarafından kullanılır. Anahtarlar bu bilgiyi, multimedya
ortamındaki trafiği kısıtlayarak yerel ağ bant genişliğini korumak için
kullanırlar.
Channel : Kanal. 1) İletişimde üzerinden işaretlerin aktığı ayrı bir
yol. 2) Radyo ve televizyonda, bir kullanıcının seçebildiği ayrı bir program
kaynağı. 3) Optik fiber iletiminde, ayrı bir ışık dalga boyu. 4)
Internet'te, yenilenen bilgiyi otomatik olarak gönderen, önceden belirlenmiş bir Web
sitesi. 5) Bilgisayar ve Internet pazarında, üretici ile alıcı arasındaki
kuruluşlar. 6) IRC kullanımında, belirli bir chat grubu.
Channel-attached : Kanal bağlantısı. Bir bilgisayara veri kanalları
(giriş/çıkış kanalları) tarafından bağlanmış cihazlar.
Chassis : Şasi. Bir otomobilin, uçağın, bilgisayarın veya çok parçalı
herhangi bir cihazın üzerine kurulduğu yapı.
Checksum : İletim biriminden geçen bit'lerin sayısı. Aynı birimden alıcıda
da bulunur. Böylece alıcıya aynı sayıda bit'in ulaşıp ulaşmadığı kontrol
edilebilir.
Circuit : Devre. 1) Elektronikte, elektrik akımının taşındığı iki
veya daha çok nokta arasındaki yol. 2) İletişimde, iki veya daha fazla nokta
arasında işaretlerin taşındığı özel yol.
Circuit switching : Devre anahtarlama. Bir çağrı boyunca, çağrıyı yapanla
alan arasında olması gereken özel fiziksel devredeki anahtarlama sistemi. Daha çok
telefon ağlarında kullanılır.
Client : İstemci. Ağ üzerindeki bir nokta. Bir sunucu tarafından sağlanan
kaynakları kullanan kullanıcı iş istasyonu.
Client/server : İstemci/sunucu. İki bilgisayar programı arasındaki ilişkiyi
tanımlıyor. Programlardan biri (istemci), talebini yerine getirecek olan programdan
(sunucu), bir servis talebinde bulunur. Bir ağ üzerinde istemci/sunucu modeli, farklı
yerlere dağıtılmış programlar arasında uygun bir iletişim yolu sağlar.
Clock speed : Saat hızı. Bir bilgisayarda, işlemcinin çalışma temposunu
ayarlayan bir osilatör tarafından saniyede üretilen darbe sayısı. Genellikle MHz
(megahertz veya saniyede milyon darbe) olarak ölçülür.
Cluster : 1) Kişisel bilgisayar depolama teknolojisinde, bilgisayarın
işletim sistemi tarafından yönetilen, sabit diskteki dosya depolama mantık birimidir. 2)
İletişim teknolojisinde, ortak bir kontrol birimine veya sunucuya veya bir grup sunucuya
bağlanmış terminal veya iş istasyonu grubudur. Böylelikle yapılan işler
paylaşılabilir veya sunuculardan biri arızalandığında diğeri devreye girebilir.
Coaxial cable : Kablolu TV bağlantılarında, Ethernet veya diğer tipteki yerel
alan ağlarında kullanılan kablo.
Codec : 1) (coder-decoder) İletişimde, analog işaretleri sayısal bit
serilerine ve sayısal işaretleri de analoga dönüştürmek için darbe kod
modülasyonunu kullanan cihaz. 2) (Compression/decompression) Büyük dosya veya
programları küçültmek için sıkıştıran ve daha sonra açan özel bir program.
Coding : Kodlama. İkili işaretleri taşımak için kullanılan elektrik
teknikleri.
Collision : Çarpışma. Bir Ethernet ağında, aynı anda veri iletmek isteyen iki
cihazın yol açtığı sonuç. Veri paketlerinin çarpıştığını tespit eden ağ her
ikisini de iptal eder. Çarpışma, Ethernet ağının doğal bir sonucudur.
COM (Component Object Model) : Program komponent nesnelerini geliştirmek ve
desteklemek için Microsoft'un bir çalışması. COM+, DCOM ve ActiveX arayüzlerini ve
araçlarını içerir.
COM port : İletişim yuvası. Bilgisayarlarda dışardan modem gibi cihazların
takıldığı yuva.
Command : Komut. Kullanıcının bilgisayarın işletim sistemine veya bir uygulama
programına, bir servisi uygulaması için verdiği özel emir.
Compiler : Derleyici. Belirli bir programlama dilinde yazılmış komutları
işleyen ve onları bilgisayar işlemcisinin kullanacağı bir formata dönüştüren
özel bir program.
Component : Komponent. 1) Programlama ve mühendislikte komponent, büyük
bir programın veya yapının tanınabilen bir parçasıdır. Genellikle bir komponent,
bir fonksiyon veya ona ilişkin fonksiyonlar grubunu sağlar. 2) Nesne yönelimli
programlamada ve dağıtık nesne teknolojisinde komponent, yeniden kullanılabilen bir
program parçasıdır. Aynı bilgisayardaki veya dağıtık bir ağda başka bir
bilgisayarda bulunan diğer komponentlerle birlikte bir uygulamayı oluştururlar.
Compression : Sıkıştırma. Zamandan veya yerden tasarruf etmek için verinin
boyutunu küçültme işlemi.
Concentrator : Konsantratör. Veri iletim işaretlerini ileriye doğru aktaran
cihaz. Bazen uzak erişim hub'ları için de aynı terim kullanılır.
Connectionless : Bağlantısızlık. Sanal bir devre olmaksızın veri transferi
yapılmasını tanımlar.
Connection-oriented : Bağlantı yönelimli. Sanal bir devre kurulmasını
gerektiren veri transferini tanımlar.
Convergence : 1) Bilgi işlem teknolojisinde, kişisel bilgisayarın, iletişimin
ve televizyonun birleştirilip herkesin kullabileceği seviyeye getirilmesi. 2) İletişim
teknolojisinde, ağ topolojisinde yapılan değişikliği kabul etmek için özel bir
yönlendirme protokolü çalıştıran bir grup ağ cihazının hızı ve özellikleri.
Cookie : Bir Web sitesinin sabit diskinize yerleştirdiği bilgi. Daha sonra tekrar
o siteyi ziyaret ettiğinizde bu bilgi sayesinde sizi hatırlayacaktır.
Core router : Paket anahtarlamalı yıldız topolojisinde omurganın bir parçası
olan router. Çevredeki ağlardan diğer ağlara giden trafiğin tümünün üzerinden
geçeceği tek kanaldır.
Cpi (characters per inch) : İnç başına basılan karakter sayısı. Sabit
genişlikteki fontlar için kullanılır. Değişken genişlikteki fontlar ortalama bir
cpi değerine sahiptir.
Cps (characters per second) : Nokta vuruşlu yazıcıların saniyede bastıkları
karakter sayısı.
CPU (Central Processing Unit) : Merkezi İşlem Birimi. Bilgisayar programlarının
komutlarını işleyen merkezi birim olan işlemci veya mikroişlemci için eskiden
kullanılan bir deyim.
CRM (Customer Relationship Management) : Müşteri İlişkileri Yönetimi.
Kurumların müşteri ilişkilerini düzenli bir şekilde yürütmelerine yardımcı olan
yazılım ve metodolojiler için kullanılan terim.
CRT (Cathode Ray Tube) : Görüntülerin elektron ışınlarının fosforlu
yüzeyine düşmesi ile oluştuğu özel bir tüp. Pek çok bilgisayar monitöründe
kullanılır.
CSU/DSU (Channel Service Unit/Digital Service Unit) : Kanal Servis Birimi/Sayısal
Servis Birimi. Yerel alan ağlarında (LAN) kullanılan sayısal veri çatılarını,
geniş alan ağı (WAN) çatılarına veya tersine dönüştüren modem boyutundaki bir
cihaz.
CTI (Computer telephony integration) : Bilgisayar ve telefon ağlarının bir arada
çalışmalarını sağlayan yazılım. Çağrıya özel verileri sağlamak için daha
çok çağrı merkezlerinde kullanılır.
Cursor : İmleç. Kullanıcının metni gireceği yeri ekranda gösteren işaret
Data mining : Veri arama. Daha önce
bulunmayan ilişkileri ortaya çıkarabilmek için yapılan veri analizi.
Data rate : Veri hızı. Belirli bir sürede bir yerden başka bir yere iletilen
sayısal veri miktarı.
Data warehouse : Veri ambarı. Bir kurumun çeşitli kaynaklarından gelen
verilerin tamamının veya önemli kısımlarının toplandığı depolama alanı.
Çeşitli uygulamalardan ve kaynaklardan alınan veriler veri ambarındaki bir
veritabanında tutulacak şekilde düzenlenirler ve analitik uygulamalar tarafından
kullanılmak veya kullanıcı sorguları için hazır hale getirilirler.
Database : Veritabanı. Kolayca erişilebilecek, yönetilebilecek ve
güncellenebilecek şekilde düzenlenmiş olan bir veri topluluğu. Bir veritabanı,
satış işlemleri, ürün bilgileri, stoklar ve müşteri bilgileri ile ilgili
kayıtları barındırır.
Database management system : Veritabanı yönetim sistemi. Bir veya birden fazla
kullanıcının bir veritabanına bilgi girmesine veya veritabanındaki bilgilere
erişmesine izin veren bir program.
Debugging : Bir bilgisayar programındaki hataların bulunup düzeltilmesi işlemi.
Decission support system : Karar destek sistemi. Kullanıcıların iş kararlarını
daha kolay verebilmesi için verileri analiz eden ve sonuçları kullanıcıya sunan bir
uygulama.
Decryption : Başkalarının okumasını engellemek amacıyla şifrelenen
bilgilerin tekrar eski formatına dönüştürülmesi.
Dedicated line : Özel hat. Bir kullanıcının veya kurumun günün 24 saati
kullanımına hazır olan, iki nokta arasındaki iletişim hattı.
Default : Kullanıcı bir ayar parametresini veya herhangi bir değeri
belirlemediği zaman, uygulamanın kullandığı daha önceden belirlenmiş sabit bir
değer veya ayar parametresi.
Delay : 1) Kullanıcının başlattığı bir işlemle, işleme karşılık
aldığı ilk yanıt arasında geçen süre. 2) Belirli bir kaynaktan gönderilen
bir veri paketinin belirli bir yol üzerinden hedefe ulaşması için gereken süre.
Demodulation : Modüle edilmiş bir işaretin eski durumuna dönüştürülmesi
işlemi. Modemler bu işlemi, analog bir işareti orijinal haline (sayısal)
dönüştürmek için uygularlar.
Denial of service attack : Internet'te, belirli servisleri almakta olan
kullanıcıların bu servisleri alamama durumuna getirilmeleri. Danial of service (DoS)
attack, bir bilgisayar sistemindeki dosyalara ve programlara da zarar verebilir.
Destination adress : Hedef adres. Ağ üzerinde veriyi alan bir cihazın adresi.
Device driver : Cihaz sürücü. Bilgisayara takılmış belirli tipteki bir
cihazı kontrol eden program. Cihaz sürücüler, yazıcılar, ekranlar, CD-ROM okuyucular
ve disket sürücü gibi cihazlar için kullanılırlar.
Dial-up : Pek çok kullanıcının bir çok hatta sahip bir sistem üzerinden
kurdukları telefon bağlantısı. Sınırlı bir süre için sürdürülür. Alternatifi,
sürekli bir bağlantı sağlayan kiralık hat bağlantısıdır.
Dial-up line : Bir telefon ağını kullanarak anahtarlamalı devre bağlantısı
yoluyla kurulmuş iletişim hattı.
Digital audio tape (DAT) : Sayısal ses bantı. Profesyonel çalışmalarda sesin
sayısal olarak kaydedilmesi için kullanılan teknik ve kayıt ortamı.
Digital signal processing (DSP) : Sayısal işaret işleme. Sayısal iletişimin
doğruluğunu ve sürekliliğini sağlamak için kullanılan çeşitli teknolojiler.
Digital signature : Sayısal imza. Bir mesajı göndereni veya bir dokümanı
hazırlayanı tespit etmek için kullanılan elektronik imza.
Directory : Dizin. 1) Internet'te, konu başlıklarının ve alt
başlıklarının düzenli bir şekilde sunulduğu kılavuz. Bunlardan en çok bilineni
Yahoo'dur. 2) Bilgisayarda, birbirine bağlı dosyaların diğerlerinden
ayırdedilebilmesi için bir isim verilerek tutuldukları klasörlerden oluşan yapı.
Directory services : Dizin servisleri. Servis sağlayıcıların ağ cihazlarını
konumlandırmalarına yardımcı olan servisler.
Docking station : Taşınabilir bilgisayarların masaüstü bilgisayar gibi
çalışmalarına izin verecek şekilde bağlantılar sağlayan bir donanım parçası.
Docking station'lar ağ kartı da içerirler, böylece taşınabilir bilgisayarları ağa
bağlarlar.
Domain : Alan. Bir isimle belirlenen bilgi alanı. Internet'te ağ adresleri
dizisini içerir.
Domain name system (DNS) : Alan ismi sistemi. İsimlerin IP (Internet Protocol)
adreslerine dönüştürülme yolu.
Download : İndirme. Bir dosyanın bir bilgisayardan diğerine iletilmesi.
Internet'te bir kullanıcının bir Web sitesinde bulunan bir dosyayı kendi
bilgisayarına alması.
DRAM : Bilgisayarlarda kullanılan bir bellek türü. Depolama hücrelerindeki
bilgilerin sürekli yenilenmesini gerektirir.
DSL (Digital Subscribe Line) : Normal telefon hatları üzerinden verilerin yüksek
bant genişliklerinde iletilmesini sağlayan teknoloji.
Dynamic HTML : HTML'in önceki sürümüne göre daha gösterişli ve daha interaktif
Web siteleri yaratılmasına izin veriyor, yeni programlama olanakları sunuyor.
E-business : e-iş. İşlerin
Internet üzerinde yönetimi. Sadece mal alım satımını değil, müşterilere servis
vermeyi ve iş ortakları ile birlikte çalışmayı da kapsar.
E-commerce : Elektronik ticaret. Internet üzerinden servis ve mal alım satımı
işlemleri.
Edge router : ATM ağlarında kullanılan bir terim. Yerel ağlar ile ATM omurga
ağı arasında veri yönlendirmesini sağlayan ağ cihazıdır.
EDI (Electronic Data Interchange) : Elektronik veri değişimi. Veri alış verişi
için standart bir format. Daha çok iş dokümanlarının transferinde kullanılır.
EEPROM : Sadece okunabilen, ancak üzerindeki bilgiler silinip yeniden
yüklenebilen bir bellek türü.
E-mail : e-posta. İletişim kanalları kullanılarak bilgisayar üzerinden mesaj
alışverişi. E-posta mesajları genel olarak metin formatındadır. Ancak grafik veya
başka veri tiplerini mesajınıza iliştirip gönderebilirsiniz.
Encoder : Sayısal ses teknolojisinde, wav ses dosyalarını MP3 dosya formatına
dönüştüren program.
Encryption : Veriyi, istenmeyen kişilerin anlayamayacakları bir biçime sokan
özel bir algoritmanın uygulanması.
Enterprise : Bilgisayar kullanan organizasyonlar için kullanılır. Pratik
kullanımında daha çok büyük kurumları gösterir.
Enterprise network : Kurumsal ağ. Bir kurumun ana noktalarını birbirine bağlayan
ağ. WAN'dan farkı, kurumun kendi özel bir ağ olmasıdır.
Entity : Varlık. İletişim alanında genel olarak yönetilebilen bir ağ
cihazını gösterir.
EPROM : Silinebilen programlanabilir bellek. Üzerindeki program silinip yeniden
yüklenebilir.
ERP (Enterprise Resource Planning) : Üretim yapan veya diğer iş alanlarında
çalışan kurumların iş birimlerini yönetmelerine yardımcı olan çok modüllü bir
uygulama. Yönetilebilen iş birimleri arasında üretim planlama, satın alma, yedek
parça stoğu, sipariş izleme gibi birimler bulunabiliyor. ERP uygulaması, finans ve
insan kaynakları modüllerini de içerir. Sistem çoğunlukla bir veritabanı ile entegre
bir biçimde kullanılır.
Ethernet : En çok kullanılan yerel alan ağı teknolojisi.
Extranet : Bir intranet'e sahipseniz, müşterilerin, tedarikçilerin ve diğer
önemli kişilerin ihtiyaçları olduğu alanlara güvenli bir şekilde erişmelerini
sağlayarak, onun bir kısmını bir extranet haline dönüştürebilirsiniz.
|
|
|